Σαν Μαρίνο – Η τέχνη της ήττας

Γράφει ο Άγγελος Αναστασόπουλος

Το ράγκμπι είναι το εθνικό σπορ στην Παπούα-Νέα Γουινέα. Η εθνική ομάδα της χώρας είναι 83η στον κόσμο στο ράγκμπι γιούνιον (τη δημοφιλέστερη μορφή του αθλήματος), αλλά πέμπτη στην παγκόσμια κατάταξη στο ράγκμπι λιγκ. Το σπορ παίζεται παντού στη δυτική πλευρά του νησιού της Νέας Γουινέας (το ανατολικό ανήκει στην Ινδονησία, όπου το ποδόσφαιρο και το μπάντμιντον είναι σαφώς πιο δημοφιλή), μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: στα υψίπεδα του Γκαχούκου, δύο φυλές, οι Γκαχούκου και οι Γκάμα, δεν έχουν τον ανταγωνισμό και τις έννοιες της νίκης και της ήττας στην κουλτούρα τους. Αγαπούν εξίσου πολύ το ράγκμπι, όμως οι αγώνες παίζονται χωρίς να κρατάει κανείς σκορ, ώσπου οι γέροντες των δύο φυλών αποφασίζουν πως υπάρχει ισοπαλία και το ματς μπορεί να σταματήσει. Σε έναν κόσμο όπου όλοι θα ήταν Γκαχούκου και Γκάμα, θα υπήρχε συναδέλφωση και αρμονία, όμως δεν θα υπήρχαν πρωταθλητές και κυπελλούχοι. Κι αυτό, ως αθλητικογράφος, δεν μπορώ να το αντέξω.

Τα σπορ, στον υπόλοιπο πλανήτη, δεν λειτουργούν έτσι. «Δεν είμαστε Ζουλού, δεν είμαστε Παπούα» και μπορεί να μην είμαστε ούτε η άγρια φυλή των Λιλιπούα, όμως θέλουμε οι αγώνες μας να έχουν έναν νικητή και έναν χαμένο. Ζητάμε πολλά;

Κάθε αθλητής που μπαίνει στον αγωνιστικό χώρο, είτε είναι ποδοσφαιριστής είτε είναι μπασκετμπολίστας είτε αθλητής του κέρλινγκ, θέλει να κερδίσει. Θέλει να δοξαστεί με όπλο τα ποδάρια, τα χέρια ή τη σκούπα του. Πάνε κοντά τριάντα χρόνια, αλλά θυμάμαι σαν τώρα το πρώτο μου παιχνίδι στα μίνι της Κάντζας, όταν (δυο κεφάλια ψηλότερος από τα άλλα παιδάκια) έβαλα καμιά τριανταριά πόντους κόντρα στον Ερυθρό Σταυρό και πήγα στο νοσοκομείο που νοσηλευόταν ο παππούς μου (όχι στον Ερυθρό Σταυρό, στον Άγιο Σάββα) για να υπερηφανευτώ. 

Τι γίνεται όμως όταν μπαίνεις στο γήπεδο χωρίς την παραμικρή ελπίδα να κερδίσεις; Με τι καρδιά δένεις τα κορδόνια για να πατήσεις το γρασίδι ή το παρκέ; Η απάντηση έρχεται από το Σαν Μαρίνο, το τοσοδούλι κρατίδιο που έχει καταφέρει να αντέξει ως ανεξάρτητη χώρα, παρότι έχει πληθυσμό αντίστοιχο της Νέας Φιλαδέλφειας.

Η εθνική ομάδα της χώρας τα πηγαίνει εξίσου καλά σε διεθνές επίπεδο όσο θα τα πήγαινε μια μικτή συλλόγων ενός μικρομεσαίου ελληνικού δήμου. Σε 185 παιχνίδια στην ιστορία του, το Σαν Μαρίνο έχει 178 ήττες, 6 ισοπαλίες και μια περήφανη νίκη.

Η πρώτη μεγάλη στιγμή ήρθε στις 10 Μαρτίου 1993. Ισοπαλία 0-0 με την Τουρκία στα προκριματικά του Μουντιάλ των ΗΠΑ. Ο προπονητής των Τούρκων, Ζεπ Πιόντεκ, απολύθηκε την επόμενη μέρα. Πέρασαν 8 χρόνια ώσπου να έρθει η δεύτερη ισοπαλία, στα προκριματικά του Μουντιάλ του 2002. Λετονία – Σαν Μαρίνο 1-1 στη Ρίγα. Ο Γκάρι Τζόνσον απολύθηκε την επόμενη μέρα.

Ακολούθησαν δύο αποτελέσματα σε φιλικά με το Λίχτενσταϊν. Ισοπαλία 2-2 στο Βαντούζ το 2003 και νίκη (ναι, νίκη!) το 2004, με 1-0 στο Σεραβάλε, με γκολ του Άντι Σέλβα, του ανθρώπου που έχει πετύχει τα 7 από τα 26 γκολ στην ιστορία της ομάδας. Του μόνου Σαμμαρινέζου (μεγαλωμένου στη Ρώμη πάντως), που κατάφερε να φτάσει ώς τη δεύτερη κατηγορία του ιταλικού ποδοσφαίρου. Αυτού του θρύλου! Α, και για να μην ξεχνιόμαστε, ο προπονητής του Λίχτενσταϊν, Βάλτερ Χέρμαν, απολύθηκε.

Πέρασαν ακόμα δέκα χρόνια, όμως το Σαν Μαρίνο πήρε ακόμα μία ισοπαλία στο «Ολίμπικο», 0-0 με την Εσθονία, για τα προκριματικα του Euro 2016. Ας σταματήσουμε ένα λεπτό για να εκτιμήσουμε πως ένα στάδιο 6.000 θέσεων λέγεται Ολίμπικο. Πάντως ο προπονητής των Εσθονών, ο Μάγκνους Πέρσον, δεν απολύθηκε. Να τα λέμε αυτά.

Και κάπου εκεί έρχεται η UEFA και θεσπίζει το Nations League. Πολλοί ήταν πολέμιοι αυτής της ιδέας. Προσωπικά το βρίσκω συμπαθέστατο. Τα διεθνή φιλικά πάντα με ενοχλούσαν (είπαμε, δεν είμαι Παπούα). Το Nations League γεμίζει το καλεντάρι, δίνει έναν αέρα ανταγωνισμού και εξασφαλίζει πως οι ομάδες θα παίζουν κόντρα σε άλλες παρόμοιας δυναμικής. Η ευκαιρία του Σαν Μαρίνο να πάρει νίκη σε επίσημο παιχνίδι.

Αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. Το φθινόπωρο του 2020 ήρθαν δύο ισοπαλίες, 0-0 αμφότερες, με Λίχτενσταϊν και Γιβραλτάρ. Αχ βρε Άντι Σέλβα, να ήσουν δέκα χρόνια νεότερος…

Στο Σαν Μαρίνο ακόμα ελπίζουν και εύχονται να μη σταματήσει το Nations League μέχρι να έρθει αυτή η πολυπόθητη νίκη. Γιατί σε προκριματικά μεγάλης διοργάνωσης, ποτέ δεν θα βρεις αντιπάλους όπως το Γιβραλτάρ, το Λίχτενσταϊν, η Ανδόρα και η Μάλτα. Όσο για το Λουξεμβούργο, αυτό πλέον έχει ανέβει επίπεδο. Δεν το πιάνεις.

Όμως τι είναι αυτό που κάνει τους ποδοσφαιριστές του Σαν Μαρίνο να επιστρέφουν κάθε φορά και να αντιμετωπίζουν τη σίγουρη καταστροφή; Είναι η αγάπη για τη φανέλα; Είναι η ευκαιρία να παίξεις με τον Ρονάλντο και τον Λεβαντόφσκι; Είναι η ίδια η καλτίλα; Δεν ξέρω. Ό,τι κι αν είναι, πρόκειται για κάτι αφάνταστα γοητευτικό. Σε όλους αρέσουν οι Δαβίδ αυτού του κόσμου. Έστω κι αν ξέρεις πως στην προκειμένη περίπτωση ο Δαβίδ σου έχει ξεχαρβαλωμένη σφεντόνα και η πέτρα που μάζεψε δεν είναι παρά μια χούφτα λάσπη. Μπορεί να λερώσει λίγο τον Γολιάθ, αλλά όχι να τον ξαπλώσει. Όπως το 1993, όταν 8,3 δευτερόλεπτα μετά την έναρξη του ματς με την Αγγλία στην Μπολόνια, ο Γκαουλτιέρι άνοιξε το σκορ, πριν οι Άγγλοι άκαρδα απαντήσουν με επτά δικά τους γκολ.

Το Σαν Μαρίνο δεν είναι η μόνη ομάδα που ξέρει τι την περιμένει όταν βγαίνει στο γήπεδο. Η πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Ουάσινγκτον Τζένεραλς. Μόνο που εδώ μιλάμε μάλλον για θέαμα και λιγότερο για πραγματικούς αγώνες. Οι Τζένεραλς, βλέπετε, είναι για δεκαετίες οι αντίπαλοι των Χάρλεμ Γκόμπτροτερς. Είναι οι «κακοί», το εμπόδιο που πρέπει να περάσουν οι ήρωες σε μια θεατρική παράσταση. Οι δύο ομάδες έχουν αναμετρηθεί πάνω από 16.000 φορές. Οι Τζένεραλς έχουν κερδίσει σε 3 ματς. Κι αυτό κατά λάθος. Επειδή κάτι πήγε στραβά στο σενάριο. Το ματς στις 5 Ιανουαρίου 1971 στο Τενεσί είναι το πιο χαρακτηριστικό. Οι Γκλόμπτροτερς έκαναν τα τσαλιμάκια τους και κάπου δύο λεπτά πριν από το φινάλε κατάλαβαν ότι έχαναν με 12 πόντους. Άρχισε λοιπόν η προσπάθεια να επιστρέψει η αγαπημένη ομάδα του κοινού στο ματς. Αλλά από το άγχος, η άτιμη η μπάλα δεν έμπαινε μέσα. Ο Μέντολαρκ Λέμον έχασε το τελευταίο σουτ, το σκορ έμεινε 100-99 και η γραμματεία δεν κατάφερε να σταματήσει το ρολόι. Η κόρνα ακούστηκε. Ο αρχηγός και ιδιοκτήτης των Τζένεραλς, Ρεντ Κλοτζ, δήλωσε πως «ο κόσμος σοκαρίστηκε. Μας κοιτούσαν σαν να είχαμε σκοτώσει τον Άγιο Βασίλη. Κάποια παιδάκια στις κερκίδες έκλαιγαν».

Το Σαν Μαρίνο δεν είναι οι Τζένεραλς. Δεν υπάρχει σενάριο. Οι παίκτες βγαίνουν στο γήπεδο και δίνουν το είναι τους, μπας και καταφέρουν να κοροϊδέψουν τη μοίρα. Αυτό ελπίζουμε να κάνουν απόψε, στο φιλικό με το Πράσινο Ακρωτήρι.