Φιόντορ Τσερένκοφ: Η ιδιοφυΐα και το τέρας

Πολλές φορές το «χάρισμα» του να είσαι καλός ποδοσφαιριστής, δεν είναι αρκετό για να επιβιώσεις.

Παραμερίζοντας λίγο τα ποδηλατικά δρώμενα αυτό το Σαββατοκύριακο, έπεσε το μάτι μου σε ένα εξαιρετικό αφιέρωμα του BBC Sport στο Φιόντορ Τσερένκοφ. Έναν εξαιρετικό Ρώσο ποδοσφαιριστή των ‘80s, που στιγματίστηκε τόσο από την ικανότητά του με την στρογγυλή θεά, όσο και από τα ψυχολογικά του προβλήματα.

Ο Τσερένκοφ γεννήθηκε στην Μόσχα το 1959 εν καιρώ ψυχρού πολέμου, αλλά και έντονης μεταπολεμικής βιομηχανικής ανάπτυξης στην Σοβιετική Ένωση. Από νεαρή ηλικία ξεχώρισε για τις ικανότητές του με το «τόπι», ενώ τα φρονήματα της οικογένειας τον έφεραν στην ακαδημία της Σπαρτάκ Μόσχας το 1971.

Μάλιστα, αυτό συνέβη έπειτα από μία δοκιμή που έμεινε στην ιστορία σύμφωνα με τις μαρτυρίες των προπονητών του, εξαιτίας της καταπληκτικής τεχνικής του. Μία τεχνική το ευρύ ποδοσφαιρικό κοινό της Ευρώπης χάρηκε μονάχα στα λιγοστά ευρωπαϊκά παιχνίδια του, εξαιτίας των προβλημάτων που παρουσίαζε συχνά η ψυχική του υγεία.

Το σημαδεμένο 1976 και η Ελλάδα

Ο Φιόντορ Τσερένκοφ σε ηλικία 18 ετών, καλείται μαζί με μία εξαιρετική φουρνιά παικτών, να επαναφέρει την Σπαρτάκ στην μεγάλη κατηγορία του Σοβιετικού ποδοσφαίρου. Έναν χρόνο νωρίτερα είχε υποβιβαστεί, η μία και μοναδική φορά που συνέβη αυτό στην ιστορία της ομάδας του λαού.

Φυσικά, έχοντας στην σύνθεσή της ποδοσφαιριστές όπως οι Γιόργκι Γιάρτσεφ,  Φιόντορ Τσερένκοφ, Γιούρι Γκαβρίλοφ, Σεργκέι Ροντιόνοφ και στον πάγκο την εμβληματική φιγούρα του Κόνσταντιν Μπέκοφ, η κατάκτηση της πρώτης θέσης αποδείχτηκε εύκολη υπόθεση. Η συγκεκριμένη ομάδα έμελλε να επαναφέρει τους Μοσχοβίτες, όχι μόνο στην κορυφή των εγχώριων διοργανώσεων, αλλά στην ελίτ του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου!

Μετά από μία τριετία γεμάτη επιτυχίες, καλείται στο αντιπροσωπευτικό συγκρότημα της ΕΣΣΔ. Το ντεμπούτο του να λαμβάνει χώρα στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας, στις 12 Σεπτεμβρίου 1979 στον αγώνα που έκρινε την πρόκριση στα τελικά του Κυπέλλου Εθνών. Ο Νικολούδης σκόραρε στο 26^ο λεπτό, χάρισε στην Εθνική μας ομάδα την πρόκριση για τα γήπεδα της Ιταλίας και την μεγαλύτερη επιτυχία της μέχρι τότε, βυθίζοντας στην εσωστρέφεια τον Τσερένκοφ και τους συμπαίκτες του.

Ο απόλυτος σταρ των ‘80s

Κατά την δεκαετία του 1980, ο Τσερένκοφ, μετατρέπεται στον κορυφαίο ποδοσφαιριστή της Σοβιετικής Ένωσης, προσφέροντας πλούσιο θέαμα στο κοινό. Η παρουσία του στον αγωνιστικό χώρο ήταν πληθωρική και η επιρροή του στο παιχνίδι της Σπαρτάκ καθοριστική. Ο κόσμος τον λάτρευε, ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων και κάπου εκεί ξεκίνησαν τα πρώτα προβλήματα.

Ο Μοσχοβίτης επιτελικός μέσος κατά την διάρκεια της 10ετίας του ’80 σημείωσε 86 γκολ, μοίρασε περισσότερες από 100 ασίστ, ενώ φόρεσε την «ερυθρόλευκη» φανέλα 344 φορές! Μαρτυρίες της εποχής αναφέρουν ότι τα εισιτήρια σε όλες τις έδρες που επισκεπτόταν εκείνη η φουρνιά της Σπαρτάκ, εξαφανίζονταν αρκετές εβδομάδες νωρίτερα!

Αναδείχτηκε δύο φορές ποδοσφαιριστής της χρονιάς (1983, 1989), τρεις φορές πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος της Σοβιετικής Ένωσης (1979, 1987, 1989) και εξαιτίας της αγάπης που έτρεφε για εκείνον ο κόσμος, το παρατσούκλι που του δόθηκε ήταν «ο παίκτης του λαού».

Επιπροσθέτως, τίμησε τη φανέλα της Εθνικής 44 φορές πετυχαίνοντας 18 τέρματα! Ωστόσο τίποτα από τα παραπάνω δεν ήλθε σε τελική φάση Παγκοσμίου ή Ευρωπαϊκού Κυπέλλου, αφού κανένας προπονητής δεν τον εμπιστεύτηκε, εξαιτίας των ψυχολογικών διαταραχών. Πάντως, στη συλλογή του βρίσκεται το χάλκινο μετάλλιο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988!

Τα ψυχολογικά προβλήματα και οι θεραπείες

«Ο Φιόντορ έβλεπε περίεργα οράματα. Θυμάμαι το 1984 στην Τιφλίδα λίγο πριν από τον επαναληπτικό με την Άντερλεχτ, να ουρλιάζει στο εστιατόριο του ξενοδοχείου ότι προσπαθούν να μας δηλητηριάσουν. Σε άλλη αποστολή προσπάθησε να πηδήξει από το παράθυρο του ξενοδοχείου διαισθανόμενος κίνδυνο».

Οι παραπάνω μαρτυρίες δίνουν το στίγμα του προβλήματος, για το οποίο κανείς δεν έμαθε πώς δημιουργήθηκε ή για ποιον λόγο. Μάλιστα, όταν αποκλείστηκε από την αποστολή του επαναληπτικού προημιτελικού του Κυπέλλου UEFA, ζήτησε τον λόγο, μη αντιλαμβανόμενος τι είχε προηγηθεί.

Κατά την επιστροφή στην Μόσχα μπήκε για πρώτη φορά σε κλινική, κάτι που συνέβη αρκετές φορές μέχρι το τέλος της καριέρας του. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που αποπειράθηκε να βάλει τέλος στην ζωή του, αντιλαμβανόμενος το πρόβλημά του. Πάντως, κάθε φορά έβρισκε τον τρόπο να επιστρέφει άφθαρτος στο χορτάρι και να σαγηνεύει το ρωσικό κοινό με τις ικανότητές του.

Η μετακόμιση στην Γαλλία και το τέλος

Το 1990 μαζί με τον κολλητό του φίλο και συμπαίκτη, Σεργκέι Ροντιόνοφ παίρνουν την απόφαση να φύγουν από την Ρωσία και να αγωνιστούν για πρώτη φορά στο εξωτερικό. Ο Ερυθρός Αστέρας του Παρισιού τους εντάσσει στο δυναμικό του, θέτοντας ως στόχο την άνοδο στο Σαμπιονά. Οι φίλοι της ομάδας κατάφεραν να δουν 15 «παραστάσεις», καθώς πνευματικά δεν άντεξε.

Επιστρέφει στην Σπαρτάκ το καλοκαίρι του 1991, με την τελευταία χρονιά του να είναι συναρπαστική, αφού σε ηλικία 34 ετών την οδηγεί στο πρώτο της νταμπλ μετά το 1958! Τότε αποφασίζει να κρεμάσει τα ποδοσφαιρικά παπούτσια. Εκεί επιστρέφει η κατάθλιψη, που τον συντρόφευσε μέχρι το τέλος της ζωής του, το 2014, παρά τις προσπάθειες του συλλόγου να τον εντάξει σε μία αθλητική καθημερινότητα.

Ο Τσερένκοφ αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα, ότι τα φώτα της δημοσιότητας, οι παικτικές ικανότητες και τα παχυλά συμβόλαια δεν είναι ικανά να χαρίσουν μία όμορφη ζωή. Πολλές φορές η τελειότητά της κρύβεται σε πολύ μικρότερα πράγματα…

Εις το επανιδείν

Ακούστε το τελευταίο επεισόδιο του Sports Journeys, αλλά και ολόκληρη την πρώτη σεζόν εδώ.

Photo Credits: The Moscow Times